KAYNAKLAR

Mahpus Kız Çocukları Bilgi Notu

Hapishanelerdeki kız çocukları, özel ihtiyaçları olan mahpus grupları arasında yer almaktadır. Tüm dünyada özgürlüğünden yoksun bırakılmış çocuklar içinde kız çocuklarının sayısı son yıllarda artış göstermekle birlikte genel rakamlara bakıldığında oldukça düşüktür:

Yaklaşık 11 milyonluk mahpus nüfusunun bir milyondan azı kadın ve kız çocuklarından oluşmaktadır.7 Ne yazık ki dünya çapındaki kız çocuklarının durumunu takip edip raporlayan örgütler neredeyse yok gibidir. UNICEF de dâhil bu konuda çok az bilgi bulunmaktadır.

Hâlihazırda mahpus çocuk nüfusunun çoğunu oğlan çocukların oluşturuyor olması konuyla ilgili raporların ağırlıklı olarak oğlan çocuklar üzerinden yazılmasını ya da toplumsal cinsiyet konuları düşünülmeden hazırlanmasını beraberinde getirmektedir.

Türkiye’de de çocuk mahpuslar hakkında üretilen bilgi, çok büyük oranda oğlan çocuklarını kapsamaktadır. Çocuk mahpus mevcudu içerisinde yer alan ve farklı özel ihtiyaçları bulunan çocuklara ilişkin bilgi ve belge yok denecek kadar az sayıdadır.


Oysa mahpus kız çocukları toplumsal cinsiyet ayrımcılığı ve sayılarının azlığı nedeniyle büyük oranda yetişkin erkekler düşünülerek oluşturulmuş ceza adaleti sistemlerindeki şiddete en açık özel koruma önlemi alınması gereken çocuk gruplarından biridir. Yaşları, ailelerinin durumu, eğitim durumları, fiziksel ve akıl sağlığı dahil genel durumları, neden kanunla ihtilaf içine düştükleri, hapis sürecindeki özel ihtiyaçları, süreç içinde ve sonrasında toplumsal cinsiyete duyarlı rehabilitasyon ve sosyal bütünleşme destek programlarına dair neyin etkili olduğu ile ilgili gibi konularda büyük bilgi açığı bulunmaktadır.

Konuyla ilgili bilimsel araştırma azlığı nedeniyle kesin bilgi verilememekle birlikte, kız çocukların suç işlemeyeceğinin düşünülüyor olması, genelde onlara biçilen mağdur statüsü, aile ve toplumda daha kontrol altında olmaları da dâhil bir çok ön kabulden kaynaklanmakta, bu sebepten ötürü, kız çocuklarının kanunla daha az ihtilafa düştüğü, daha kısa süre hapiste kaldıkları, denetimli serbestlik dâhil ceza sistemi dışına çıkarma (diversion) ve alternatif yaptırımlardan yararlanma oranının yüksek olduğu, ve ciddi olmayan suçlardan daha kısa süreli hapis cezası aldıkları bilinmektedir.